werk in uitvoering foto Jo van der Kaaij Leo van Lieshout

Jo van der Kaaij (1914-2001)

Jo van der Kaaij, geboren in 1914 en overleden in 2001, was een Nederlandse kunstenaar wiens leven en werk diep geworteld waren in de Noord-Brabantse plaats Sint-Oedenrode. Zijn betrokkenheid bij zijn gemeenschap was veelzijdig; hij was niet alleen actief als schilder, maar ook als koster van de St.-Martinuskerk en als een toegewijd verzamelaar van historische foto's.

Jo van der Kaaij zag het levenslicht op 5 oktober 1914 in Sint-Oedenrode en bleef daar woonachtig tot aan zijn overlijden in 2001 .  De artistieke aanleg zat in de familie; zijn vader, Cornelis van der Kaaij (1884-1968), was een erkend schilder in Sint-Oedenrode. Cornelis begon zijn artistieke carrière in de gipsen-beeldenfabriek van Alphons Swinkels in Sint-Oedenrode, waar hij landschappen schilderde op gipsen plateaus. Later vestigde hij zich als zelfstandig huisschilder in Sint-Oedenrode. Van zijn vader leerde Jo de fijne kneepjes van het schildersvak. Ook zijn broer Gabriel van der Kaaij (1913-2002) was actief als schilder.

Vele jaren was Jo als koster aan de St.-Martinuskerk verbonden, waar hij werkte onder de pastoors Schoofs en Janssens.  Zijn langdurige rol binnen de kerkgemeenschap duidt op een sterke betrokkenheid bij de lokale gemeenschap en mogelijk een bron van inspiratie voor religieuze thema's die in zijn latere kunstwerken zouden verschijnen.

Naast zijn schilderkunst was Jo van der Kaaij een fervent verzamelaar van foto's van Sint-Oedenrode uit de periode 1900 tot 1960, waarbij hij nauwgezet de mensen, plaatsen en gebeurtenissen van zijn stad documenteerde. Zijn collectie van ongeveer 700 zwart-wit en sepia-getinte foto's omvat familieportretten, schoolfoto's, dorpsgezichten en documentatie van lokale bedrijven en bewoners.Deze waardevolle collectie is gedigitaliseerd en online toegankelijk gemaakt via de website van het BHIC (Brabants Historisch Informatie Centrum).

in zijn latere jaren, na zijn pensionering, begon Jo van der Kaaij aan een aanzienlijk artistiek project: een reeks van ongeveer 60 miniatuurschilderijen die het leven in Sint-Oedenrode,  afbeeldden gedurende de periode van 1900 tot 1950.Deze reeks werd omschreven als een "geschilde documentaire", wat de rol ervan als een visuele registratie van de geschiedenis en het dagelijks bestaan van het dorp benadrukt.Daarnaast richtte het onderwerp zich voornamelijk op dorpsgezichten en scènes uit het dagelijks leven van de inwoners van Sint-Oedenrode. De combinatie van religieuze en alledaagse thema's schetst een beeld van een traditionele gemeenschap waar geloof en dagelijks leven nauw met elkaar verweven waren. Zijn focus op dorpsgezichten duidt op een interesse in het architectonische en ruimtelijke karakter van Sint-Oedenrode.  Deze miniatuur schilderijtjes schonk hij aan het regilieus museum in Uden, nu museum Krona.  https://www.museumkrona.nl/nl/

En zo groeide het verhaal van Jo van der Kaay, schilder

De artistieke stijl van Jo van der Kaaij werd gekenmerkt als verschillend van die van zijn vader, Cornelis, en broer, Gabriël. Hij werd omschreven als meer een "tekenaar-schilder".8 Dit suggereert dat zijn artistieke proces waarschijnlijk begon met een sterke nadruk op tekenen en lijnwerk, waarop hij vervolgens verf aanbracht. Deze benadering kan hebben geleid tot gedetailleerde en nauwkeurige afbeeldingen, in lijn met het documentaire karakter van zijn werk.

Twee van Jo van der Kaaij's originele miniatuurschilderijen werden tentoongesteld in het Roois Gasthuisje in Sint-Oedenrode van 11 tot 22 september 2024. Deze tentoonstelling werd georganiseerd door Senior-Rooi als onderdeel van de herdenking van de 80e verjaardag van de bevrijding van de regio. De tentoongestelde werken beeldden specifiek scènes uit die verband hielden met de oorlog en de daaropvolgende bevrijding.

 Geciteerd werk

1.     Overlijden Jo van der Kaaij op 5 maart 2001 te Uden - Open Archieven, geopend op april 23, 2025, https://www.openarchieven.nl/dov:ab09b6af-3723-2ad6-71ad-76ebe978e8db

2.     Fraaie fotocollectie (1900-1960) van Rooienaar Jo van der Kaaij online - BHIC, geopend op april 23, 2025, https://www.bhic.nl/nieuws/fraaie-fotocollectie-1900-1960-van-rooienaar-jo-van-der-kaaij-online

3.     Fotocollectie Rooienaar Jo van der Kaaij online - Brabant in Beelden, geopend op april 23, 2025, https://brabantinbeelden.nl/nieuws/fotocollectie-rooienaar-jo-van-der-kaaij-online

4.     Beeldenfabriek 'Sint Oda' - BHIC, geopend op april 23, 2025, https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/beeldenfabriek-sint-oda

5.     www.brabantserfgoed.nl, geopend op april 23, 2025, https://www.brabantserfgoed.nl/collectie/object/bhic/c091dc0d5831180a341f68ea593467c7db67401b

6.     Schilderij Boerderij in Son of Sint-Oedenrode - Brabants Erfgoed, geopend op april 23, 2025, https://www.brabantserfgoed.nl/collectie/object/enb-87-beeldmateriaal/9ccb31c2755cdc07f34bffe47b7efab6c164b70f

7.     G.v.d.Kaai, Sint Oedenrode in de sneeuw, 1926 - Haffmans antiek, geopend op april 23, 2025, https://haffmansantiek.nl/g-v-d-kaai-sint-oedenrode-in-de-sneeuw-1926.html

8.     september 2024, geopend op april 23, 2025, https://irp.cdn-website.com/25597e39/files/uploaded/Senior-Rooi_september_2024-web-6ead49bd.pdf

9.     Dutch Genealogy News for March 2025, geopend op april 23, 2025, https://www.dutchgenealogy.nl/dutch-genealogy-news-for-march-2025/

10.  Nieuwe bronnen online: maart 2025 - BHIC, geopend op april 23, 2025, https://www.bhic.nl/nieuws/nieuwe-bronnen-online-maart-2025

11.  Overlijden Gabriël van der Kaaij op 14 december 2002 te Sint-Oedenrode - Open Archieven, geopend op april 23, 2025, https://www.openarchieven.nl/dov:9f5ae973-fc80-8e72-69f0-efdc400e30a2

12.  Fotorooi.nl: Historie beelden van Sint-Oedenrode, geopend op april 23, 2025, https://www.fotorooi.nl/

13.  Historie beelden van Sint-Oedenrode - Fotorooi.nl, geopend op april 23, 2025, https://www.fotorooi.nl/?album=97

14.  Home » Heemkundekring De Oude Vrijheid Sint-Oedenrode, geopend op april 23, 2025, https://www.oudevrijheid.nl/

15.  Glossary of art terms from A to Z - AbeBooks, geopend op april 23, 2025, https://www.abebooks.com/art/glossary-of-art-terms/

16.  Fiets- en wandeltocht Cultuurclub Senior Rooi met verhalen rondom de bevrijding van Sint-Oedenrode (video) | Omroep Meierij, geopend op april 23, 2025, https://www.omroepmeierij.nl/omroepmeierij/fiets-en-wandeltocht-cultuurclub-senior-rooi-met-verhalen-rondom-de-bevrijding-van-sint-oedenrode-video

17.  november 2024, geopend op april 23, 2025, https://irp.cdn-website.com/25597e39/files/uploaded/Senior-Rooi_november_2024-web.pdf

18.  Boerenleven (foto 017515 uit de beeldbank Erfgoedvereniging Kek Liemt), geopend op april 23, 2025, https://www.beeldbankliempde.nl/cgi-bin/fotos.pl?ident=017515&search=VELD%20collectie%20Jo%20van%20der%20Kaaij&sort=02&inword=2&ocr=1&display=gallery&istart=1

19.  Ode aan de Brabander: Sijntje van de Wetering - BHIC, geopend op april 23, 2025, https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/ode-aan-de-brabander-sijntje-van-de-wetering

20.  Buy art from Jo van der Kaay? | Artpeers.de, geopend op april 23, 2025, https://www.artpeers.de/en/artist/jo-van-der-kaay/4eTPFMNSPlM72MAn5YWwk2

21.  Veilingresultaten van Jo van der Kaay | Artpeers.de, geopend op april 23, 2025, https://www.artpeers.de/nl/veilingopbrengsten/detail/jo-van-der-kaay/4eTPFMNSPlM72MAn5YWwk2

22.  Auction results of Jo van der Kaay | Kunstveiling.be, geopend op april 23, 2025, https://www.kunstveiling.be/en/auction-results/view/jo-van-der-kaay/4eTPFMNSPlM72MAn5YWwk2

Fraaie fotocollectie (1900-1960) van Rooienaar Jo van der Kaaij online dankzij Willie Damen

https://www.bhic.nl/nieuws/fraaie-fotocollectie-1900-1960-van-rooienaar-jo-van-der-kaaij-online

boek Op ‘s-Herenwege Brabants dorpsleven, bescheven en geschilderd door koster-schilder Jo van de Kaaij https://research.rkd.nl/nl/detail/https%3A%2F%2Fdata.rkd.nl%2Flibrary%2F40575